Deze column van jurist Jeroen Pols verscheen eerder in de Andere Krant.
Beste Mirjam,
Veel Kamerleden reageerden als door een wesp gestoken op het door Gideon van Meijeren in het vooruitzicht gestelde tribunaal. Jouw reactie als ChristenUnie-Kamerlid viel op omdat het meer was dan de emotieloze valse verontwaardiging die we gewend zijn van Kamerleden als Van der Werf, Van Nispen, Paternotte en voorzitter Vera Bergkamp. Volgens mij zag ik angst en wanhoop.
Het moet een zware tijd voor je zijn. Zondags in de protestantse kerk luisteren naar preken over mededogen en barmhartigheid. Door de week steun je beleid en wetsvoorstellen die miljoenen Nederlanders hun grondrechten, het levensgeluk en elk toekomstperspectief ontnemen. Dat doet de nachtrust geen goed.
Van Meijeren confronteerde je met deze innerlijke worsteling. Zoals je zelf zegt, verdrijf je duisternis door het licht erop te schijnen. En dat is precies wat hij deed. Want als jurist weet je ongetwijfeld dat je niet ongestraft jarenlang een hele bevolking kan vernederen en terroriseren. Ook niet met de instemming van een parlementsmeerderheid. Want hier, Mirjam, ga je in de fout.
De handelingsruimte in een democratie is namelijk begrensd door de Grondwet en internationale mensenrechtenverdragen. Je kan niet met een meerderheid de rechten en vrijheden van mensen wegnemen. Ook kun je niet besluiten om een hele bevolking te onderwerpen aan medische experimenten. En als je dit toch doet, dan functioneert de democratie inderdaad niet meer. Dan zit je namelijk midden in een dictatuur. Ook misdrijven die gepleegd worden met de instemming van de parlementaire meerderheid, blijven misdrijven.
Hoe is de rol van de ChristenUnie te verenigen met de mooie woorden op de website van de partij? Waar zijn in het door jullie gesteunde beleid de in het christendom gewortelde basiswaarden van menselijke waardigheid, vrijheid, verantwoordelijkheid, naastenliefde en ruimte voor verschil te vinden? De strijd voor het behoud van de internationale rechtsorde? Het is pijnlijk om te zien hoe jullie afdreven en in plaats van te strijden voor het behoud van deze waarden ervoor kozen om je geweten en principes te verkopen. Dit voelt als een verraad aan de achterban en de rest van de bevolking en luidt het onvermijdelijke einde in van de ChristenUnie.
Ik vraag mijzelf af of je net als Kamervoorzitter Bergkamp daadwerkelijk vindt dat het woord ‘tribunaal’ voor veel mensen in de samenleving een negatieve en pijnlijke connotatie met de geschiedenis oproept of dat dit vooral leeft onder Kamerleden met een slecht geweten. Volgens mij herinneren de meeste mensen het Neurenbergtribunaal namelijk als het moment waarop afgerekend werd met de mensen die de samenleving in een totalitaire fuik dreven en de oorlog verklaarden aan de menselijke waardigheid. Een moment van gerechtigheid. Voor hen zal het misschien weer een schrale troost zijn dat de daders van de huidige misdrijven op een dag ook voor een tribunaal komen. Dat vooruitzicht brengt voor jou persoonlijk ongetwijfeld spanningen met zich mee.
Maar één woord van troost, beste Mirjam. Dat zal nog even duren. Daarvoor zal eerst het regime waarvan jouw partij deel uitmaakt moeten vallen. Misschien duurt het nog jaren.
Om te weten hoe dat er mogelijk uit gaat zien, hoef je niet lang te wachten. Begin volgend jaar start in samenwerking met een aantal internationale juristengroepen een tribunaal met echte rechters, officieren van justitie en advocaten. En niet te vergeten, echte slachtoffers.
Voorlopig zal het vooral een symbolische betekenis hebben. Maar ik vermoed dat veel van je collega’s de zittingen stiekem met belangstelling gaan volgen. Het is nooit te laat om tot inkeer te komen.
