Geachte lezer,
Met interesse heb ik een lesbrief over Kamp Vught (genaamd: Lege Plekken) gelezen welke mijn oudste dochter op haar basisschool uitgereikt heeft gekregen. Ik heb me mijn hele leven reeds afgevraagd of we iets van zulke geschiedenis kunnen leren. Als er zich weer een soortgelijke beweging voor zou doen zoals bijvoorbeeld het nationaal socialisme in het Duitsland uit de 30-er jaren van de vorige eeuw, wat zouden de meeste mensen dan doen? Mijn enige conclusie was dat zulk een beweging de meerderheid van de mensen dan (helaas) weer in haar ideologie mee zou krijgen. Ik heb in mijn leven altijd een bepaalde zorg gehad dat ik alert moest blijven en dat ik op moest letten dat ik niet ook in zulk een beweging meegevoerd zou worden, want statistisch zou het immers meer dan waarschijnlijk zijn dat ik me dan ook tot een volwaardig Nazi zou ontplooien of tenminste deze beweging haar bestaansrecht zou gunnen. Want dat is hetgeen wat we blijkbaar kunnen leren van de geschiedenis; dat zo’n beweging er nu eenmaal tóch weer eens komt en dat de meeste mensen dan de beweging niet op waarde kunnen schatten en tot schaamteloze daden in staat zullen zijn.
Hoewel zich steeds in een andere hoedanigheid openbarend, hebben zulke bewegingen toch een aantal vergelijkbare kenmerken. Een afgekondigde noodtoestand is er daar een belangrijke van, tijdens zo’n noodtoestand worden grondrechten van mensen ingeperkt. Op voorwaarde van de te volgen ideologie wordt dan mensen de mogelijkheid geboden om deze grondrechten terug te verdienen. Ook worden tegenstanders van zulke bewegingen (politieke tegenstanders) uitgesloten en gedemoniseerd.
Algemene kenmerken welke in de lesbrief aangaande het nationaal socialisme ook prima geschetst worden. Zulke schetsen kunnen voor mensen erg waardevol zijn betreffende bewustwording en herkenning:
Ik pik er een paar voorbeelden uit:
Bezetting door een macht met een bepaalde ideologie
- Pagina 1 kent deze inleiding
Uitsluiting en demonisering van bepaalde bevolkingsgroepen; sommige op basis van ras (waar deze mensen zelf niets aan kunnen doen) maar ook vele anderen vanwege bijvoorbeeld een weloverwogen keuze om deze beweging niet te steunen en niet te volgen (de zogezegd politieke tegenstanders).
- Pagina 2 en 3: geleidelijke uitsluiting van een bevolkingsgroep, niet meer naar het zwembad mogen, etc.
- Pagina 5: “Het leek wel of je altijd iets fout deed…”
- De vader van Piet de Vries (pagina 13), wiens juteweverij werd gesloten omdat hij weigerde te werken voor de bezetter.
Het mechanisme van censuur:
- Woordenlijst op pagina 18: definitie censuur: Gecontroleerd door de bezetter
Ik kan niet anders zeggen dan dat ik meer dan sterke overeenkomsten zie met een huidige beweging wereldwijd, ben me daar heel bewust van. Het voldoet aan alle kenmerken maar verkeert (gelukkig) nu nog niet in de latere stadia zoals ook in de lesbrief geschetst staan. Maar waar zal de huidige beweging welke greep heeft op onze maatschappij toe leiden? Ik durf er bijna niet aan te denken.
Zoals reeds gezegd zou het statistisch zo zijn dat ook ik een steunbetuiger van een zorgelijke ideologie zou zijn indien zulk een beweging zich meester maakte van een gehele (wereld?)bevolking, en ik zou dan ook niet in de gaten hebben dat de beweging iets wezenlijks verkeerds in de zin had. Maar wat als deze statistiek in dit geval nu eens niet voor mij opgaat, en ik u vertel dat we met het aanhangen van deze huidige beweging in grote problemen zitten?
Wellicht kan deze brief en bijgevoegde bijlage u en uw collega’s beroeren tot een kritische overdenking van de huidige situatie wereldwijd waardoor uw stichting “Nationaal Monument Kamp Vught” tóch, tegen alle (statistische) verwachtingen in, nog de rol kan vervullen waarvoor zij eens het licht heeft gezien, daar wacht ik met smart op.
Met een hartelijke doch ook zeer zorgelijke groet,
Frans Houbraken
